Siyasette istikrarı savunan Cumhur İttifakı, 2023 seçimi için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı aday gösterecek. Millet İttifakı ise, hiçbir konuda anlaşamayan genel başkanlar yüzünden halen adayını belirleyemedi. Öyle ki 6 partinin genel başkanı, masada nasıl bir düzende oturacaklarını tartışırken bile kavga edip ittifakı dağıtma noktasına gelmişti.
Seçimlerden önce anketler büyük merak konusu haline geldi. Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi, son anketleri değerlendirdi.
Selvi’nin bugünkü yazısı şu şekilde:
Siyasette ilginç bir gelişme gözlemleniyor. Hızlı yükseliş ve düşüşler yaşanıyor. Henüz siyasette tektonik bir kırılma yaşanıyor demek için erken. Bu süreç seçim kararının alınmasıyla birlikte hızlanabilir. Çünkü oylar belli isimler ve partiler etrafında toplanıyor.
Bu durumda küçük partilerden büyük partilere doğru bir yöneliş söz konusu. Vatandaş, oylarının zayi olmaması için belli partilerin etrafında toplanıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise aday ismi önplana çıkıyor. Adayın kim olacağı seçimin kaderini doğrudan etkileyecek. Çünkü halk nasıl bir cumhurbaşkanı görmek istiyorsa ona göre oy verecek.
Hakan Bayrakçı’nın başkanı olduğu Sonar’ın 13-24 Haziran tarihleri arasında 3100 kişi ile yüz yüze anket yöntemiyle yaptığı araştırma ilginç sonuçlar içeriyor.
Erdoğan yüzde 40’ı aştı
Sonar’ın anketinde cumhurbaşkanlığı seçimi için önemli ipuçları yer alıyor. Başta Kılıçdaroğlu olmak üzere cumhurbaşkanı adaylarının ve siyasi partilerin bu sonuçları masaya yatırmasında yarar var. Önce sonuçları paylaşmak istiyorum.
Sonar, isim vermeden ‘Cumhurbaşkanlığı seçiminde kimi cumhurbaşkanı olarak görmek istiyorsunuz?’ diye sormuş.
Ankete katılanların yüzde 40.2’si Recep Tayyip Erdoğan diyor.
İkinci sırada ise yüzde 17.8’le Mansur Yavaş geliyor.
Meral Akşener ise yüzde 10.4 oy oranı ile ilk kez üçüncü sıraya yükseldi. Onu yüzde 10.1’le Ekrem İmamoğlu takip ediyor. İmamoğlu üçüncü sıradan dördüncü sıraya gerilirken Kılıçdaroğlu, yüzde 4.3 oy oranı ile Selahattin Demirtaş’tan sonra altıncı sırada geliyor. Demirtaş ise yüzde 4.6 oy oranı ile yerini koruyor.
Bu sonuçların ayrıntılı bir şekilde incelenmesi gerekiyor.
Yavaş’a HDP vetosu
Görünen o ki HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ile Mithat Sancar’ın, Kılıçdaroğlu ile görüşmede Mansur Yavaş ve Meral Akşener’i istemiyoruz demeleri etkili olmamış. Ayrıca Ekrem İmamoğlu’nun Van’da HDP’lilerin üzerinden çektirdiği operasyon da karşılık bulmamış. HDP’nin vetosu Yavaş’a zarar değil yarar sağlamış diyebiliriz.
Kılıçdaroğlu neden geriledi
Kılıçdaroğlu bir ara üçüncü sıraya kadar yükselmişti ama cumhurbaşkanı adaylığının neredeyse kesinleştiği bir dönemde ciddi bir gerileme içine girdi. Neden? Kılıçdaroğlu, cumhurbaşkanı adayı olacağı yönünde mesaj vermesine rağmen Erdoğan’ın, cumhurbaşkanı adaylığını açıkla çağrıları karşısında sessiz kaldı. Cumhurbaşkanı adaylığı iddialı bir konudur. Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın meydan okumasına karşılık “Cumhurbaşkanı adayıyım. Çık karşıma” diye karşı meydan okuma ile yanıt verse tartışmasız ikinci sırada yerini alırdı.
CHP’lilerin, “Alevi” kimliği üzerinden açtığı tartışmaya rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere siyasetten gelen güçlü destek Kılıçdaroğlu’nu mağdur konumuna getirdi. Ancak CHP Lideri’nin bir gün helalleşme, diğer gün tehdit dilini kullanması, kucaklayıcı değil sert muhalefeti tercih etmesi onun kucaklayacak bir cumhurbaşkanlığı profiline taşınmasına engel oldu. Seçmenin gözünde klasik CHP genel başkanı olarak kalmasını sağladı.
Akşener yükseliyor, İmamoğlu geriliyor
Cumhurbaşkanı adayı olmadığını, başbakanlığa talip olduğunu açıklamasına rağmen Meral Akşener’in oylarındaki artış dikkat çekiyor. Akşener, cumhurbaşkanı adayının belirleneceği tarihe kadar yükselişini sürdürürse o zaman cumhurbaşkanlığı hesabı karışabilir. Akşener, anketlerde önde çıkıyorum diyerek cumhurbaşkanı adaylığına talip olabilir.
Ekrem İmamoğlu, İstanbul seçimlerinden sonra muhalefetin tartışmasız cumhurbaşkanı adaylığı konumunu koruyamadı. Akşener yükselirken, İmamoğlu sistematik gerilemesini sürdürüyor.
Erdoğan yeniden yükselişte
Enflasyonun yüzde 70’e yaklaştığı, ekonomi ve işsizliğin tartışmasız bir şekilde en önemli sorun olduğu bir dönemde Erdoğan, söz konusu cumhurbaşkanlığı seçimi olunca yeniden yükseliş sürecine girdi. Optimar’ın mayıs ayı anketi de Erdoğan’ın yükselişini ortaya koyuyordu.
Sonar’ın, haziran ayı anketinde yüzde 40’ı aşan Erdoğan, tek başına Yavaş, İmamoğlu ve Kılıçdaroğlu’nun oylarının toplamını aşıyor. Aynı durum Yavaş, İmamoğlu ve Akşener’in oylarının toplamında da kendini gösteriyor. Erdoğan tek başına üçünü geçiyor.
Memur ve emekli maaşı ve asgari ücret
Enflasyon ve hayat pahalılığı başta olmak üzere ekonomi Erdoğan’ı ayaklarından geriye çekiyor. Ancak halkımız muhalefetin ekonomiyi düzelteceğine inanmıyor. Çare olarak yine Erdoğan’ı görüyor. Çünkü Erdoğan 20 yıllık iktidarı döneminde önemli refah artışı sağlamış bir lider. Cumhurbaşkanı’nın memur ve emeklilerin maaş artışı, asgari ücretin yükseltilmesi konusundaki çabalarını ise göz ardı etmiyor.
Güçlü liderlik
Önemli bir nokta ise halkımız Erdoğan’ı mevcut cumhurbaşkanı adaylarından farklı bir noktaya konumlandırıyor. Onları aday, Erdoğan’ı ise dünyanın önemli liderlerinden biri olarak görüyor.
Rusya-Ukrayna Savaşı’ndaki aktif tarafsızlık politikası ve Erdoğan’ın hem Putin hem Zelenski ile görüşebilen tek lider olması, NATO’nun genişlemesi karşısında PKK konusunu masaya sürmesi ve Suriye’ye yönelik operasyon konusundaki verdiği kararlı mesajlar, “Güçlü Lider” konumunu pekiştiriyor. Halk, savaş, kaos ve kargaşa dönemlerinde başında güvenebileceği güçlü lider görmek istiyor. Erdoğan bu tarife uyuyor.
PARTİLERİN OY ORANI
Önce Sonar anketinden siyasi partilerin oy oranlarını paylaşmak istiyorum.
AK Parti yüzde 32.3
CHP yüzde 23.1
İYİ Parti yüzde 19
HDP yüzde 7.5
MHP yüzde 7.1
DEVA Partisi yüzde 1.7
BBP yüzde 1.6
Memleket Partisi yüzde 1.4
Zafer Partisi yüzde 1.3
Türkiye Değişim Partisi yüzde 1.2
DSP yüzde 1.2
Yeniden Refah Partisi yüzde 1.1
Diğer yüzde 1.5
İyi Parti, CHP’nin oylarını çekiyor
Sonar’ın anketinde İYİ Parti’de sıçrama, CHP’de ise gerileme gözleniyor. Akşener birinci parti olma hedefini ortaya koyarken İYİ Parti’yi Atatürkçü, laik bir çizgiye çekti. Yani doğrudan CHP’nin tabanına yöneldi. Ülkücü kökenden gelen Koray Aydın ve Yavuz Ağıralioğlu’nu pasifize etti. İYİ Parti’nin muhalefette birinci parti olması CHP’nin ana muhalefet konumunu sarsmakla kalmayacağı gibi cumhurbaşkanı adayını belirlemede de Akşener’in elini güçlendirecek.
Milli meseleler
CHP, Suriye ve Irak tezkeresine karşı çıktığı yetmezmiş gibi Libya tezkeresine de red oyu kullandı. Karabağ meselesinde ise milli bir duruş gösteremedi. Oysa İYİ Parti Libya tezkeresine destek verdiği gibi Suriye ve Irak tezkeresini de destekledi.
HDP faktörü
İYİ Parti milli meselelerde doğru yerde dururken, CHP HDP’nin peşine takılmış bir görüntü verdi. O da CHP’yi geriye çekti.